ریزش مو یکی از مشکلات بسیار شایع است که می تواند زیبایی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه ریزش مو عموما در سنین بالاتر اتفاق می افتد اما به دلایل مختلف گاها در سنین پایین نیز شاهد ریزش مو هستیم. به گفته انجمن پوست و موی آمریکا از دست دادن روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو در روز امری طبیعی است. با وجود حدودا ۱۰۰،۰۰۰ تار مو بر روی سر، از دست دادن این تعداد جزئی مشکلی به وجود نمی آورد و موهای جدید جایگزین آنها می شوند. اما این اتفاق همیشه نیز رخ نمی دهد!
ریزش مو می تواند به صورت تدریجی و یا به یکباره رخ دهد و یا بسته به دلیل بروز آن، موقت یا دائمی باشد. اگر شما هم نمی دانید که ریزش موهایتان طبیعی است و یا واقعا دچار ریزش مو شده اید.
نشانه های ریزش مو
نشانه اصلی ریزش مو یا طاسی این است که موها بیش از میزان معمول بریزد، اما تشخیص این امر می تواند دشوارتر از آن چیزی باشد که تصورش را می کنید. به طور کلی مواردی که در این قسمت به آنها اشاره می کنیم می تواند در تشخیص ابتلا به ریزش موی جدی به شما کمک کند.
– پهن شدن خط فرق سر: اگر شما هم بین موهایتان فرق باز می کنید، ممکن است متوجه پهن شدن فرق خود شوید که این مسئله می تواند نشانه ای از نازک شدن موها باشد.
– عقب رفتن خط رویش مو:
بالا رفتن بیش از اندازه خط مو می تواند به خودی خود نشانه ای از ریزش مو باشد.
– سست شدن مو:
پس از استفاده از برس مو یا شانه آن را چک کنید؛ زیرا گیر کردن بیش از حد معمول موها درون شانه یا برس گیر می تواند نشانه ای از ریزش مو باشد.
– طاسی نقطه ای سر:
این نوع طاسی می تواند اندازه های مختلف داشته باشد و به مرور زمان بیشتر شود.
– درد یا خارش:
اگر درگیر مشکل پوستی ای هستید که منجر به ریزش مو می شود، ممکن است در ناحیه کف سر خود احساس درد یا خارش نمایید.
– گرفتن راه آب حمام:
یکی از نشانه های ریزش مو می تواند گرفتگی راه آب حمام یا سینک دستشویی با مو باشد.
دلایل اصلی ریزش مو
ریزش مو انواع گوناگونی دارد که ریشه و علت اصلی آنها با یکدیگر متفاوت است. برخی از اصلی ترین دلایل ریزش مو به شرح زیر هستند:
ریزش موی آندروژنیک
ریزش موی آندروژنیک که نام دیگر آن آلوپسی آندروژنیک است و در زبان فارسی به آن طاسی وابسته به هورمون مردانه می گویند، نوعی ریزش موی وابسته به وراثت است. این نوع ریزش مو رایج ترین نوع ریزش مو است که به صورت تدریجی اتفاق می افتد و در حدود نیمی از مردم دنیا به آن دچار هستند.
در حالی که برخی از افراد در آغاز دوران بلوغ ریزش مو را تجربه کنند، اما ممکن است که سایر افراد حتی تا میان سالی نیز دچار این مشکل نشوند.
در طاسی با الگوی زنانه معمولا شاهد نازک شدن مو در تمامی قسمت های سر هستیم. از سوی دیگر ممکن است شاهد پهن شدن فرق سر یا نازک شدن موهای اطراف فرق سر نیز باشیم. این در حالی است که طاسی با الگوی مردانه عموما شامل ریزش موی پیوسته در نواحی شقیقه ها و نازک شدن و کم شدن مو در تاج سر است که فرمی شبیه حرف M انگلیسی را ایجاد می کند.
ریزش موی آلوپسی آرئاتا
نام های دیگر این نوع ریزش مو، طاسی منطقه ای یا کچلی سکه ای است. این نوع ریزش مو یک مشکل خود ایمنی به حساب می آید که در آن سیستم ایمنی به فولیکول های مو حمله می کند و باعث ایجاد طاسی منطقه ای شود. اندازه این طاسی می تواند از کم تا زیاد متغیر باشد و حتی در برخی مواقع موجب ریزش تمام موهای سر شود. علاوه بر ریزش موی سر، این نوع ریزش مو ممکن است در ابروها، مژه ها، ریش و سایر نقاط بدن نیز مشاهده شود.
ریزش موی شوکی
در ریزش موی شوکی یا آناژن افلوویوم، ریزش مو به صورت ناگهانی و سریع اتفاق می افتد که دلیل آن نیز شیمی درمانی یا درمان با اشعه است. در این صورت معمولا پس از توقف درمان، موی سر مجددا رشد خواهد کرد.
ریزش موقتی مو
این نوع ریزش مو که با نام تلوژن افلوویوم نیز شناخته می شود از شوک های احساسی یا فیزیکی همانند اتفاقات تروماتیک، استرس های شدید و یا بیماری های جدی ناشی می شود.
علت دیگر ریزش موقت مو می تواند تغییرات هورمونی باشد که در یکی موارد زیر اتفاق می افتد:
– حاملگی
– زایمان
– قاعدگی
از دیگر دلایل احتمالی ابتلا به تلوژن افلوویوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– سوء تغذیه
– اختلالات خاص غدد درون ریز
– مصرف یا توقف مصرف داروهای ضدبارداری
علاوه بر آن، مصرف برخی از داروهای نیز می تواند باعث این نوع ریزش مو شود که برخی از آنها به شرح زیر هستند:
– داروهای ضدانعقاد خون
– داروهای ضد تشنج
– رتینوئیدهای خوراکی
– بتا بلاکرها
– داروهای تیروئید
این نوع ریزش مو معمولا با برطرف شدن مشکلات زمینه ای که در بالا به آنها اشاره کردیم متوقف می شود.
قارچ پوست سر
قارچ پوست سر یا تینئا کاپیتیس، عفونتی قارچی است که بر روی موها و پوست سر تاثیر می گذارد و با داروهای ضد قارچ قابل درمان است. این عفونت باعث ایجاد کچلی های موضعی کوچک فلس مانندی بر روی سر می شود و پوست را دچار خارش می کند. اندازه این نقاط به مرور زمان افزایش پیدا می کند. نشانه های دیگر این نوع ریزش مو عبارت اند از:
– موهای زبر و شکننده
– حساسیت پوست سر
– فلس فلس شدن بخشی هایی از پوست و تغییر رنگ به خاکستری یا قرمز
ریزش موی کششی
ریزش موی کششی یا ترکشن آلوپسیا از کشیده شدن موها و وارد آمدن فشار زیاد به آنها ناشی می شود. این نوع ریزش مو به دلیل برخی مدل موها همانند مدل موی بافت، موی دم اسبی و گوجه ای که در آن موها کشیده می شود ایجاد می گردد.
دلایل دیگر ریزش مو
برخی بیماری ها و عارضه های پوستی مانند لیکن پلان، که یک بیماری ژنتیکی خارش دار و مزمن پوست است و همچنین برخی از انواع بیماری لوپوس که نوعی بیماری خود ایمنی است می تواند باعث ریزش دائمی موی سر شود.
روش های پیشگیری از ریزش مو
به منظور حفظ بهداشت و افزایش کلی سلامت موها و همچنین پیشگیری از ریزش موها رعایت موارد زیر ضروری است:
– از مدل موهایی که باعث کشیده شدن مو می شوند پرهیز کنید.
با آنکه مو انعطاف پذیر است اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که کشیده شدن بیش از اندازه مو می تواند باعث آسیب دائمی به آن شود. مدل موهایی مانند بافت آفریقایی یا دم اسبی می تواند باعث کشیدگی زیاد موها شود و به مرور زمان منجر به سست شدن پیوند مو با پوست سر گردد.
– از ابزارهای برقی مو که خیلی داغ می شوند استفاده نکنید.
اگر برای درست کردن موهای خود از ابزارهای برقی که داغ می شوند استفاده می نمایید، باید بدانید که با این کار فولیکول های مو آب خود را از دست می دهند و آسیب پذیر می شوند. سشوارها، اتوموها و فرکننده های مو همگی می توانند در صورت استفاده زیاد به موها آسیب برسانند.
– از دکلره کردن مو و استفاده از مواد شیمیایی خودداری کنید.
استفاده کردن از مواد شیمیایی مو در روش هایی مانند دکلره، به دلیل آنکه مولکول های پروتئینی مو یا همان کراتین را جدا می سازد باعث آسیب پذیری موها می شود. اگر شما هم نگران ریزش مویتان هستید، سعی کنید از رنگ مو، هایلایت مو، آب اکسیژنه و مواد فرکننده دائم مو کمتر استفاده نمایید.
– از شامپوی ملایم و مناسب موی خود استفاده کنید.
هدف از استفاده از شامپو، برطرف نمودن آلودگی و چربی اضافی موها است. با این حال استفاده بیش از اندازه از شامپو می تواند به موها آسیب برساند. سولفات و مواد تشکیل دهنده شامپو موجب وز شدن و گره خوردن مو، خشک شدن پوست سر و شکننده شدن موها می شود.
اگرچه شواهدی مبنی بر تاثیر مواد تشکیل دهنده شامپو بر ریزش مو وجود ندارد، اما باید بگوییم که شامپوها می توانند بر روی سلامت کامل مو تاثیر بگذارند. اگر متوجه وز شدن یا خشکی بیش از اندازه موهای خود شدید، شامپوی تان را عوض کنید و از یک شامپوی مناسب تر استفاده کنید.
– از یک برس نرم دارای الیاف طبیعی استفاده کنید.
استفاده از برسی با الیاف طبیعی می تواند باعث افزایش سطح روغن های سالم مو شود. از آنجایی که مو به طور طبیعی حاوی پروتئین کراتین است، بنابراین برس کشیدن ملایم از بالا به سمت نوک موها و در یک جهت، می تواند به لطافت و حالت دهی به کوتیکول های مو کمک کند. شانه کردن روزانه موها همچنین می تواند به کاهش ریزش مو کمک کند.
روش های درمان ریزش مو
برای درمان ریزش مو روش های گوناگونی وجود دارد، اما بهترین گزینه برای هر شخص به عامل اصلی ایجادکننده ریزش موی او بستگی دارد. در اکثر مواقع تجویز برخی داروها اولین روش برای درمان ریزش مو است. داروهای رایج برای درمان ریزش مو معمولا شامل کرم های موضعی، ژل ها، محلول ها، یا کف هایی می شوند که باید به طور مستقیم به پوست سر زده شوند. اکثر این محصولات شامل ماده ای به نام ماینوکسیدیل هستند.
تجویز برخی از داروها نظیر فیناستراید (پروپشیا)، به خصوص برای ریزش مو با الگوی مردانه می تواند بسیار موثر واقع شود. این قرص به صورت روزانه مصرف می شود و از پیشرفت ریزش مو جلوگیری می کند. اگرچه در برخی از افراد می توانیم حتی شاهد رویش موهای جدید نیز باشیم. در مواردی که ریزش مو به مشکل خود ایمنی مرتبط است، متخصص پوست و مو داروهای ضد التهاب مانند کورتیکواستروئید را تجویز می کند.
سایر روش های درمان ریزش مو
در مواردی که امکان درمان ریزش مو با دارو وجود ندارد، ممکن است که متخصص مو یکی از روش های زیر را انتخاب نماید:
کاشت مو
جراحی کاشت مو شامل انتقال بخش های کوچکی از پوست دارای رشته های مو به مناطق طاس سر می شود. این روش مناسب افرادی است که دچار ریزش موی ارثی هستند و ریزش موهایشان معمولا در قسمت بالای سر اتفاق می افتد. از آنجایی که گاهی ریزش مو پیشرفت می کند، در برخی از موارد ممکن است که نیاز به تکرار چند باره این پروسه باشد.
کاشت مو انواع مختلفی دارد و با پیشرفت تکنولوژی امروزه شاهد روش هایی ساده تر و در عین حال موثرتر نیز هستیم. به طور مثال در یکی از بهترین روش های موجود که SUT نام دارد، به کمک دستگاه های پیشرفته و اتوماتیک می توان تا ۱۴۰۰۰ تار موی واقعی را بدون جراحی، درد، خونریزی و همینطور دوران نقاهت کاشت کرد.
ماساژ کف سر
ماساژ دادن پوست سر می تواند از طریق افزایش گردش خون و تغییرات ژنی به رشد مو کمک کند. در تحقیقی که در سال ۲۰۱۶ میلادی انجام گرفت نشان داد که ۴ دقیقه ماساژ روزانه می تواند موجب افزایش ضخامت مو در مردان ژاپنی شود. با این حال همچنان به تحقیقات کامل تر و جامع تری در این زمینه نیاز است.
ماساژ دادن کف سر به طور کلی حس خوبی منتقل می کند، بنابراین اگرچه هنوز تاثیر این روش درمان ریزش مو به طور رسمی به اثبات نرسیده است اما می تواند بسیار آرامش بخش باشد.
رژیم غذایی مناسب
رژیم غذایی می تواند تاثیر مستقیمی بر روی ریزش مو داشته باشد. داشتن رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان می تواند با نشانه های استرس اکسیداتیو مبارزه کند. بسیاری از میوه ها و سبزیجات رنگارنگ مانند توت فرنگی، بلوبری، لوبیاها، حبوبات، اسفناج و کلم بروکلی منابعی فوق العاده از آنتی اکسیدان هستند.
شکر، چربی های فرآوری شده، نگهدارنده ها و الکل می توانند منجر به افزایش استرس اکسیداتیو شوند. اگر شما هم قصد دارید جلوی ریزش موی خود را بگیرید، این موارد را به خاطر بسپارید.
ترک سیگار
سیگار کشیدن می تواند به سلول های مو آسیب برساند و موجب شکننده شدن فولیکول های مو و آسیب رسیدن به آن شود. تحقیقات ثابت کرده است که سیگار کشیدن می تواند امکان سفید شدن زود هنگام و ریزش مو را افزایش دهد.
در پایان باید بگوییم که ریزش مو عارضه ای شایع به خصوص در سنین بالا است و رایج ترین علت آن مسائل ژنتیکی است. ریزش موی ژنتیکی معمولا در خانم ها با نازک شدن مو در بالای سر و عقب رفتن خط رویش مو و در مردان با طاسی تاج سر همراه است. روش های مختلفی وجود دارد که نه تنها جلوی ریزش مو را می گیرد بلکه می تواند به رشد دوباره موها کمک کند. درمان های خانگی، تغییر سبک زندگی، استفاده از رژیم غذایی مناسب و همچنین مصرف برخی داروها می تواند تاثیر چشمگیری در رفع مشکل نازک شدن و ریزش مو داشته باشد.