در سالهای اخیر با رونق فروش عطر در ایران اصطلاحات گوناگونی به شکل شتابان جاافتاده که طبق معمول جامعه برای  درک  آنها آماده نبود. از جمله این واژه ها “نیش” است که در اصطلاح به عطرهای  خاصی گفته میشود که با تعریف سطحی، گران قیمت، با کیفیت و احتمالا کمیاب تر  از سایر عطرها میباشند. اما این واژه تقریبا آن چیزی که باید معنی بدهد نیست. حداقل به معنایی که با آن متولد شد نیست. بلکه بیشتر به عنوان اصطلاحی نادرستِ جاافتاده پذیرفته شده است. قرار نیست در این مقاله برای این واژه جایگزین انتخاب کنیم یا تغییرش کنیم، اما  ریشه یابی میکنیم تا به مفهوم درستی از این واژه برسیم.کلمه نیش (Niche) از زبان لاتین به شکل Nidus به معنی  آشیانه به فرانسوی قدیم نفوذ کرده و به شکل Nicher به معنی لانه کردن و پس از ان به واژه ی Niche به شکل امروزی تبدیل شده. برابر نیش در انگلیسی Recess، به معنی فرورفتگی (بخصوص در دیوار به شکل نیم پنجره ای بدون بازشو) هست. این واژه مثل خیلی از واژگان از فرانسوی به انگلیسی نفوذ کرده و به همون شکل نوشته و تلفظ میشه.همانطور که احتمالا حدس زدید، واژه ی نیش در دنیای عطر و ادکلن  و فراتر از اون، در دنیای مارکتینگ و تجارت، از معماری برگرفته شده. در معماری کلاسیک اروپایی نوعی رَف یا بزرگتر از اون، فضای نیمه بازِ نیم-گنبد مانند تو بدنه ی دیوار ساخته میشه که معمولا مجسمه ی شخص یا شی مهمی توش قرار میگیره. نمونه های نیش رو توی معماری غیرمسکونی اروپا به وفور میتونین ببینین. در معماری اسلامی محراب مساجد هم میتونه یه جور نیش بحساب بیاد. اصولا نیش از دو هویت باید برخوردار باشه. یک، فرو رفتگی در بدنه ی دیوار و دوم تاکید روی اهمیتِ اُبژه ای که توش قرار میگیره. در اصطلاحِ مارکتینگ و بازار  ، کلمه نیش به بخشی خاص از تولیدات مصرفی اشاره دارد که برای ذائقه ی مشتریهای خاص و  رده بالا ساخته و ارائه میشود. پس در واقع نیش اصطلاحی تجاری و مربوط به بازاریابی هست و نه صرفا یه تعریف برای کیفیت عطر. از قرن هجدهم که بتدریج عطر به عنوان کالایی فراگیر در اختیار اقشار مختلف جامعه قرار گرفت، بخش کوچیکی از تولیدات اون برای مخاطبان خاص ساخته می شده اما شیوع واژه ی نیش توی دنیای عطر از سالهای ۱۹۷۰ میلادی با حرکت آلترناتیو برخی عطرسازها به منظور تغییر بنیادی توی روند دنیای عطر، تزریق خلاقیت و باززنده سازی دید هنری تو عطرسازی، فارغ از جریانات حاکم مُد جامعه، رایج شد¹. بنابراین چیزی که از خونه های عطر نیش انتظار میره اجرای یک ایده ی خلاقانه با استفاده از مواد اولیه ی خاص در قالب عطری منحصر به فرد هست که اگر قیمتی بالاتر از عطرهای معمولی داره به خاطر گران تر بودن مایع داخلش و خلاقیت متبلور شده در اون هست، نه هزینه ی تبلیغات و شکل ظاهری. اما این دید خاص که در مقابل بن بستِ کسل کننده ی عطرهای برندهای مُد قدرت گرفته بود، راه رو برای همون برندهای مُد که در دنیای عطر قدرت و سرمایه ی بیشتری داشتن هموار کرد و به این منوال طی سال های اخیر با ورود برندهای غیر عطر به دنیای عطرهای نیش و لوکس، شاهد کاربرد هجوگونه ای از این اصطلاح هستیم؛ همچنین شاهد رشد سریع بازار نیش که از قرار میبایست کمیاب و خاص میبود!

نتیجه ی این رشد قارچ گونه این شد که عطرهایی با قیمت بالا خلاقیت و طراحی، قفسه های فروشگاهها رو پر کردند.  عطرهایی که به نام نیش در فروشگاه ها هستند، خوب و بد به شکل غیر قابل تفکیکی در هم مخلوط شده و با توجه به اطلاعات نادرستی که اغلب فروشنده ها تنها به هدف فروختن عطر به مشتری ها میدن، تشخیص یک عطر خاص و فوق العاده از عطری کم ارزش که در شیشه و بسته بندی فاخر مخفی شده برای بیشتر خریداران نا ممکن است. به زبان  ساده تر،  با کمی واقع بینی  منطقی، میتوان نتیجه گرفت در بازار امروز نیش بجز موارد خاص، بیشتر چیزی جز یک کلک تجاری برای مجاب کردن مشتری به خرید کالای گران قیمت نیست!گروه بندی عطرها می تونه نمایی کلی از رویکرد شرکت یا خانه ی سازنده ی عطر به ما بدهد و نه چیزی بیشتر. در بین عطرو ادکلن های غیر نیش هم کارهای خاص و با ارزش هم وجود دارد. یادمون باشد مشهورترین عطرها هنوز عطرهایی هستند که از خانه های مُد بیرون اومدن. پس به جای اینکه نام نیش زود ما رو اغوا کنه بهتره فارغ از اینکه جریان حاکم چی صداشون میکنه، اگر عطری رو واقعا دوست داریم و قیمتی که براش مشخص شده از نظر ما مناسب هست اقدام به خریدش بکنیم. عطر ارزون زدن  نوعی عیب و نقص است، اما عطری که بخاطر عنوانش کیفیت متناسبی را همراه خود داراست همیشه مکمل حس خوب زندگی است.